lise öğrencilerinin sınavları iptal ettirmeye çalıştığı sosyal medya uygulaması. her gün yeni bir tag açıyorlar, sanırım 2 haftadır hak arayışındalar. meb de pek umursamıyor galiba.

neyse, üç dört gündür sürekli bu öğrencileri kekleyen futbol hesaplarının tweet'lerini görüyorum. mesela geçen emmanuel emenike'nin sınavları iptal ettirdiğini okudum(*). "nijerya cumhurbaşkanı emmanuel emenike, 'z kuşağının zarar görmesini istemiyorum ve sınavları iptal ediyorum' dedi." gibi bir tweet'ti ve ciddi ciddi inanarak paylaşmıştı öğrenciler. bir kişi de çıkıp aga nabıyonuz demiyor :(

işin kötü yanı, böyle yüzlerce tweet görüyorum. nijerya cumhurbaşkanı emmanuel emenike, rusya millî eğitim bakanı cherchesov, yunanistan dış işleri bakanı dimitrios pelkas, tanzanya iç işleri bakanı mbwana samatta, senegal millî eğitim bakanı mbaye diagne ve daha niceleri...

allah için biraz araştırıp paylaşın şunları çocuğum :(

son 16 turunun eşleşmeleri belli olmuş olan turnuva.

Türkiye - Fransa
Almanya - Karadağ
Yunanistan - Çekya
İspanya - Litvanya
Finlandiya - Hırvatistan
Slovenya - Belçika
Ukrayna - Polonya
Sırbistan - İtalya

dava açılası. Kulüp bu ve bunun gibilere dava açmalı. Adam aleni bir şekilde piyasaları manipüle ediyor. Hisse fiyatlarına olumsuz etkisi oluyor. Yok fener şu kadar para harcadı yok şuna şu kadar ödeme yapılacak diye aslı astarı olmayan şeyler yazıp duruyor. istediği şekilde at koşturamamalı, koşturamamalılar. Kulübün gerçekten el atması gerekiyor bu işe. kendi beceriksizliklerini bunun gibi taşeron gazetecilerle örtmeye çalışıyorlar.

eski çağ 2

Mezopotamya kültürü

Sümer tanrıları: enlil,ninlil,enki,nergal,hendursanga, ınanna-zabalam,ninebgal,ınanna,utu,nanna

Sümerce kanunlar

• sümerlerde hukuk önceleri gelenek ve adetlere göre belirleniyordu
• yazı bulunduktan sonra hukuk işleri kil tabletler
Üzerine çivi yazısıyla yazıldı
• sümerlerde güneş tanrısı dingir utu adaletin koruyucusudur.
• en büyük hakim, kraldı.kral olmadığında ise “sukkailer” yetkiliydi

a) Urukagina kanunları
• mö 375’de lagaş’daki ur-nanşe hanedanını devirerek başa geçen urukagina, çeşitli yasalar çıkardı.maddeleri:
1) hırsızlık yapan adamın ve iki erkekle evlenen kadının, taşlanmaları gerekir.
2) bir adama söylenmemesi gereken bir şey söyleyen kadının, tuğlalarla dişlerinin kırılması gerekir

! urukagina, oldukça reformist biriydi.lagaş kentine refah ve özgürlük getirdi.sosyal devlet ve laiklik ilkesini getirdi.
! komşu kent krallığı umman’ın diktatörü olan lugalzaggazı, urukagina’nın başarılarını kıskanarak lagaş’a yerle bir etti.böylece urukagina dönemi kapandı.

b) Ur-nammu kanunları
• ur valisi olan ur namnu’ darbeyle başa geçti ve 3. Ur sülalesinin kurdu.lagaş ile savaşarak kral namhani’yi öldürdü.sümer ve ur’a refah getirdi.laiklik getirdi.
• ur-namnu kanunları sekiz sütuna bölündü.her sütunda 44 satır vardır.bu kanunlar kısasa kısas yerine suçlar için para cezası verir.

c) Ana – ittuşu kanunu
• asurbapinal kitaplığında 11 tablet halinde bulundu. Sümer ve asur dilinde yazıldı.yasaların sahibi bilinmiyor. Aile hukukuna dair:
1) evlat babasını reddederse saçları kazınır ve köle olarak satılır.evlat annesini reddederse damgalanır ve şehirde teşhir edilir.
2) koca karısını reddederse ceza, yarım mana (240 gr) gümüştür.kadın kocasını reddederse suya atılır.

d) Lipit iştar kanunu
• isin hanedanının 5. Kralı lipit iştar’ın kanunları 3 bölümden oluşur.maddeler:
10) bir adam yabancı bahçedeki ağacı keserse yarım mina gümüş verir.
18) bir vatandaş, toprağının vergisini vermeyen birisinin yerine o vergiyi öderse toprak sahibi, 3 yıl boyunca toprağından çıkarılmayacak.3 yıl sonunda ise söz konusu toprak, vergiyi ödeyen vatandaşa verilir.

Akadça kanunlar

a) Eşnunna kanunu
• sümer kanunlarından etkilenmiş.61 maddedir.yasa sahibi belli değildir.

b) Hammurabi kanunu (kanun codex)
• sus şehrinde bulundu.üzerinde yazılı oldukları stel, louvre müzesindedir.elamlılar babil’i işgal ettiklerinde bu steli sus’a getirdiler.
• kanunlar önce söz, 286 madde ve sonuç bölümlerinden oluşur.maddeler:
2) bir adam birini büyücülükle suçlarsa, büyücülükle suçlanan kişi nehre atılır.nehir onu boğarsa iddia sahibi, ölen kişinin evini kazanır.ama nehirden sağ çıkarsa iddia sahibi iftiradan dolayı öldürülür.
6) mabed veya saraydan bir şey çalan öldürülür
7) bir adam bir evin duvarını delerse o deliğin önünde öldürülür
124) bir adam değerli eşyasını birine emanet verdikten sonra geri alamazsa, emanete el koyan kişi bu malın iki katını sahibine verir
153) kocasını başka bir erkek için öldürten kadın kazığa oturtulur
195) babasını döven oğulun eli kesilir
205) bir köle bir asile tokat atarsa kulağı kesilir
218) hastasını kör eden doktorun elleri kesilir

c) Orta – asur kanunu
• asur’da 9 tablet olarak bulundu.ön ve son söz yoktur.başlıca konu kadınlar hakkındadır:
2) küfreden kadın cezalandırılır
4) hür bir kadından çalınan şeyi kabul eden kölenin kulak ve burnu kesilir
37) bir erkek karısını terk etme ve tazminat ödeyip ödememede serbesttir

d) Yeni babil kanunu
• bir tablet british müzesindedir.

e) Ammi-şaduga fermanı
• fermanlar, halkı haydutlardan korumak ve güvenliği sağlamak için memurlara yazdırılan bildirilerdir
• ammi şaduqu’ya ait fermanlar, vergi yükünü hafifletmeyi vaat eder

Sümerlerde dil ve edebiyat

1) Çivi yazısı
• en eski yazı türlerindendir.mö 3000 ile 4000 arasında kullanıldı
• yazı karakterleri ilkin resim şeklindeydi.zamanla gelişerek çivi yazısı haline geldi

2) Dil
• konuşma ve yazı dilinde bütünlüğü ilk kez sümerler sağladı
• sümer dili, bitişimli bir dildir
• emku (halk için) ve emsal (rahipler için) olarak iki lehçeye ayrılır

3) Edebiyat
• yazı bulunduktan sonra hikaye ve destanlar yazıya geçirildi.sümer edebiyatı 3 bölüme ayrılır:
a) liturjik eserler: mitos,kaside ve ağıtlar
b) epik eserler: destanlar (yaratılış,gılgamış)
c) didaktik eserler: düz yazılar (almanak,lugat)

b) Anadolu uygarlıkları

Hitit devleti

a) eski krallık (mö. 1650 – 1500)
1) ı. Hattuşili (mö. 1650 – 1620)
• hititler hattuşa merkezli kuruldu.1. hattuşili, önce suriye ve arzawa üzerine sonra da doğudan gelen saldırılar nedeniyle hurriler üzerine sefere çıkmıştır.

3) ı. Murşili (mö. 1620 – 1590)
• halep’i fethetti.sonra babil’i fethetti ancak kısa sürede geri çekilmek zorunda kaldı.sonrasında eniştesi hantili tarafından öldürüldü.

4) Hantili (m.ö. 1590 – 1560)
• hurri ve kaška saldırıları nedeniyle anadolu’nun çeşitli yerlerine kaleler yaptırmıştır.

5) Telepinu (m.ö. 1535 – 1510)
• yoğun iç karışıklıklardan sonra kral huzziya’yı devirerek başa geçen telepinu ülke düzenini sağlamak için veraset sisteminde değişiklikler yaptı.arzawa ile anlaşma yaptı ve arzawa bağımsız oldu.suriye’ye yönelerek birkaç zafer kazandı.

• Hattutaş’ı yıkarak bu şehre lanet eden kral anitti’dir.

c) Orta krallık (mö. 1480 – 1380)

1) ı. Tuthaliya
• mö.1440’dan kısa bir süre sonra firavun ııı. Tutmosis, halep’i fethetti.1436’da firavunun ölümüyle halep mitannilere katıldı.ı. tuthaliya halep ve mitannileri fethetti.sonradan arzawa ve šeha nehri ülkesine seferler yaptı ve aššuwa isimli konfederasyon ele geçirildi.

2) Iı. Tuthaliya (1460 – 1440)
• o ve sülalesi devleti 250 yıl boyunca başarıyla yönetti.

_________________________________
d) Son tunç çağı (mö 1.500- 1./1.200)
Bu dönemden itibaren hititler imparatorluğa dönüştü.

c) Geç krallık (1380 – 1200)

1) ı. Suppiluliuma (m.ö. 1380-1346)
• kardeşi ııı. Tuthaliya’ya yenerek kral oldu.kaşka ve arzawa’ya başarılı seferler yaptı.mitanni seferinde halep ve kargamış’ı aldı.nihayetinde mitanni hititlere bağlandı.babil prensesiyle siyasi evlilik yaptı.mısır ile savaştı.

2) Iı. Murşili (m.ö. 1340-1310)
• tarih yazımına önem vererek onyıl annalleri ve ayrıntılı annaleri’i yazdırdı.döneminde mira, hapalla ve šeha nehri ülkesi hititlere bağlandı.

3) Iı.muvatalli (m.ö. 1295-1272)
• mısır kralı ıı. Ramses’le m.ö. 1274’de kadeş savaşı’nı yaptı.batıya başarılı seferler düzenledi.bazı sorunlar yüzünden başkenti hattuşa’dan tarhuntaşşa’ya taşıdı.wiluşa kralı alakşandu ile vasallık antlaşması yaptı.

4) Iıı.murşili (m.ö. 1272-1267)
• birkaç yıllık iktidarından sonra amcası ııı. Hattuşili tarafından tahttan indirilerek sürgüne gönderildi.

5) Iıı.hattuşili (m.ö. 1267-1237)
• bir savunma metni hazırlayarak yeğenine yaptığı darbenin gerekçelerini anlattı.mısır kralı ıı. Ramses ile kadeş antlaşması yaparak suriye’yi elinde tuttu.karısı tavanna puduhepa siyaset ve diplomaside önemli rol oynadı.

6) Iv. Tuthaliya (mö. 1237-1209)
• döneminde kıtlık oldu ve tahıl mısır’dan getirildi.asur devleti güçlenmeye başladı.ahhiyawa ve arzawa da baskı kurmaya başladı.hititlerin çöküşü başladı.

7) Iı. Suppiluliuma (mö. 1210-1180)
• batıdan göç eden deniz kavimleri bölgede kaosa neden oldu.göçmenler mısır’a ulaştıktan sonra kuzeybatı ticaret yolunu kestiler.sonra kilikya ve kıbrıs’ı alarak güneydeki bakır yataklarını ele geçirdiler.bu olaylardan sonra zayıflayan hititler, kuzey ve doğudan gelen kaska ve diğer düşmanların saldırılarıyla yıkıldı.

Hitit kültürü
Başkent hattuşa dönemin metropolüydü.surlarla çevrilmişti.kuraklığa karşı yapay su hazneleri yapıldı.aşağı kentteki büyük tapınak, kuzeydoğudaki yazlıkaya ve beyşehir’deki eflatun pınar 3 önemli dini merkezdi.yazlıkaya’daki kabartmalar günümüze kadar geldi.bu kabartmalar, son dönem hitit döneminin eseridir.eflatun pınar’da ise kesme kayalar üzerine kabartmalar yapılmıştır.hitit ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanıyordu.hititlerde panku adlı bir meclis olup önemli dönemlerde toplanırdı ancak son söz krala aitti.

Bayramlar:
Hişuva: hurri kökenli olup 8 gün sürer ve 13 tabletlik bir seriden oluşur.bir arınma ritüelidir.
Nuntarriyaşha: sonbaharda kralın seferden dönüşü için 50 gün boyunca kutlanır.
Purulliya: yeni yıl bayramı olup 1 ay sürer.
Kı.lam: yağmur yağması için kutlanır.

Mitoloji
Komşularından aldıkları destanları harmanlayan hititler, karma bir mitoloji oluşturdu.ilk yazılı mitolojik kaynaklar sümerlerden hurrilere, onlardan da hititlere geçti.harri kökenliler: illuyanka, kaybolan tanrı, gökten düşen ay ve kamruşepa mitolojisi / hurri kökenli: kumarbi efsanesi / hint-avrupa kökenli: zalpa hikayesi / sümer kökenli: gılgamış

Hititlerde kent kavramı
Hititçede yerleşim yerlerine happira adı verilir.evler iki katlı, düz tavanlı, dikdörtgen planlı ve 2-4 odalıydı.ocaklar avluda veya ev içindeydi.evler arasında sokaklar vardı.başkent hattuşa yukarı ve aşağı şehir olarak ikiye ayrılır.kamu binaları yukarı şehir’dedir.yukarı şehir’deki sur duvarlarının kapıları başarılı mimari örnekleridir.bunlar:
• aslanlı kapı: kapı odasının yanında 15x10 m. Boyutunda dörtgen planlı iki kulesi var.iç ve bir dış kapı geçidi bulunur.kapı girişinde aslan heykelleri var.
• kral kapı: kabartma ve yontularla süslüdür.batıdaki aslanlı kapı’nın eşidir.kapıda da 2 kapı kulesi ve 2 yüksek sivri kemer biçimli kapı geçidi var.
• sfenksli kapı: devlet gücünü vurgulayan bir yapıdır.güneyden gelen yolcular için uzaklardan görülebilen bir işarettir.

Din
Karşılaştıkları dinleri de kendilerine katıp kaynaştırırlardı (synkretism) fırtına – gök tanrısı baş tanrıdır.güneş, su, kibele de diğer önemli tanrılardır.fırtına tanrısının sembolü boğadır.tanrılara kurban, yiyecek verme adeti var.tanrılar insani özelliklere sahip.dişi tanrı arinna = güneş tanrısı / tanrı çifti = arinna ve oğlu tanrı šarruma

Hititlerde büyü
Bu konuda büyük bir arşiv oluşturulmuş.insanların sorunlarına dair reçeteler hazırlanmış olup reçete sahibi büyücülerin künyeleri kayıtlıdır.

Hititlerde fal
İki türü vardır.1) kehanetler: evrendeki işaretleri yorumlar (yer ve gökyüzündeki astrolojik gözlemler, hayvanların iç organları, ay tutulması) 2) fallar: talih – oyun taşları, et, kuş, yılan balığı gibi objelerin durum ve hareketlerini yorumlar.

Hititlerde kadın
Kraliçe / tavanna’nın önemli siyasi gücü vardır.hitit kadınları veraset ve miras konularında da haklara sahip.boşanmada servet eşit bölünür

Hitit yasaları
Yasalar devletin değildir.tarım arazileri ve hayvanlara karşı suçlara müsahama yok.idam: kara büyü, kral mahkemesinin kararlarına karşı koyma, tecavüz, ensest ilişki

Hitit yazı kültürü
Soldan sağa sözcükler hecelenerek yazılır, çivi yazısı, 1915 çek bilgini b. Hrozny çözdü

Hitit sanatı
Seramik sanatında kabartma bezemeli vazolar önemli yer tutar; gaga ağızlı testiler, omurgalı testiler, matara biçimli kaplar.. / kabartmalarında önden değil profilden tasvir var / daha çok hayvan figürleri

Hititlerde müzik
Hurri çiviyazısı ile yazılan bir tabletteki ilahi, tarihin en eski şarkısıdır.do-re-mi ölçüsü vardır.
Hititlerde ticaret: 100 mina = 4000 koyuna ya da 400 sığıra denk geliyor. / 300 şekel altın: babil ölçü sistemine göre 2490 gram, hitit ölçü sistemine göre = 3750 gram / önemli merkezler: halep (halapa), alaşiya (kıbrıs), alalah (tel açana),ugarit (ras şamra), truva / hititlerin akdeniz’e açılan kapısı ura limanı’ydı (kızkalesi)

Deniz kavimleri göçü, anadolu demir çağı ve geç hitit beylikleri

Hititlerin yıkımına neden olan ege göçleri, 14. Yüzyılda başlayıp 12. Yüzyılda doruğa ulaştı.balkan yarımadası’nda ıllyr ve trak halkları arasındaki kavga sonucunda kavimler doğuya göç ederek karışıklığa neden oldu.bu süreçte yunanistan’daki akalar ege’ye, frigler ise iç anadolu’ya akın etti.nihayetinde de kasgarların da yardımıyla hattutaş’ı işgal ettiler.böylece anadolu’da 4 asırlık karanlık dönem başladı.bu dönemde birçok ayrı kent devleti olarak ortaya çıkan geç hititler, zamanla sami kökenli arami ve asurlar’ın etkisine girdiler.kavimler göçünün kaosunun bittiği dönemde ise anadolu’da frig, urartu ve muskiler ortaya çıktı.öte yandan mısırlılar göçmenlerle savaştılar ve 3. Ramses döneminde zafere ulaştılar.

Ege göçlerinin başlıca sonuçları
• anadolu’da tunç ve demir çağını ayıran bir olaydır.
• deniz yolları üzerinden ulaşım gelişti, milletlerarası ticaret başladı.
• hitit ve mitanni gibi monarşik devletler yıkılıp teşkilatsız kabile devletleri kuruldu.
• anadoku’da (urartu hariç) çivi yazısı kalktı, hellen kökenli frig yazısı yerleşti.
• kaşgalar orta anadolu’ya hakim oldu

4) Demir çağı (mö 1.275/1.200- 500)
• mö 2. Binde demir çoğunlukla süs eşyalarında kullanılırken, mö 2. Binin ikinci yarısından itibaren silah sanayisinde kullanımı yaygınlaştı.mö 9. Yüzyılın sonuna gelindiğinde alet ve silah yapımında demir üstünlük kurdu.böylece anadolu’da demir çağı başladı.

Anadolu’da kurulan hitit beylikleri;

1) Kargamış
• k.suriye – anadolu hattında hattuşa hanedanı tarafından kurulup, hititlerin yıkılmasından sonra bile varlığını korudu ve hitit kültürünü devam ettirdi.en parlak dönemini mö 1200-900
• fırat kıyısındaki verimli topraklar ve zengin dağlık bölgelere sahip.
• kral pisiris, frig kralı midas ile assur’a karşı ittifak kurdu. Bu nedenle asur kralı 2. Sargon tarafından saldırıya uğradı.

2) Tabal
• doğu orta anadolu’da birçok krallığın birliğinden oluştu.
• merkez kayseri ve çevresi olup assur belgelerinde bit brutaş olarak adlandırılır.
• tabal, mö 837’den itibaren assur’a haraç verdi.
• mö 713’de kral ambaris, frig ve urartular ile birlikte assur’a karşı ittifak kurdu.
• mö 705’de assur kralı 2. Sargon, tabal’da kimmerlere karşı savaşırken öldü.
• tabal bir süre milidia krallığı ile müttefik oldu ve daha sonra kendi içinde waşşurme krallığına tabi oldu.

3) Que ve hilakku
• çukurova ve kuzeyindeki dağlık alanlarda kuruldu.
• mö 858’den itibaren assur egemenliğine girdi.
• frig kralı midas’ın bölgeye olan fetih girişimleri nedeniyle assurkralı ıı. Sargon, üç sefer yaptı.
• mö. 709’de ıı. Sargon’a yenilen midas, orta anadolu’ya kaçtı ve assur’a vergi ödemek zorunda kaldı.

4) Asitavanda – karatepe
• kadirli çevresindeki karatepe’de kuruldu.gururum ve que krallıklarınjn sınır bölgesinde yer alır.
• buradaki hiyeroglif ve fenikece çift dilli yazıt bir gurgum beyine aittir.

5) Gurgum
• maraş ve çevresinde kuruldu.
• mö 9. Yüzyılın ortalarından itibaren assur’a haraç verdi.
• mö 711’de 2. Sargon döneminde assur egemenliğine girdi.
6) Milida
• malatya, aslantepe’de kuruldu.
• burada geç hitit dönemine ait bir hiyeroglif yazıt bulundu.

7) Samosata, samsat kommagene
• adıyaman çevresinde kuruldu.başkenti kummuh
• 2. Sarduri döneminde bir süre urartu egemenliğine girdi.
• mö 743’de samsat kralı kuştapi, assurlara karşı urartu ittifakına katıldı.bu nedenle assurların saldırısına uğrayıp vergi vermek zorunda kaldı.
• mö 708’de assur egemenliğine girdi.

8) Şam’al, zincirli
• diğer adı bit gabbar’dır.merkezi antep, başkenti zincirli höyüğü’dür.
• buradaki yazıtlar fenikece ve aramice yazılmıştır.
• 2. Panumuwa (mö 733-732) döneminde assur egemenliğine girdi.

9) Hatenna
• hatay çevresinde kuruldu.
• salmanassar yıllıklarında, kral lubarna’nın bir isyan sonucunda öldüğünü ve yerine uzza ülkesinden sasi’nin geldiği söylenir.

Phryg (frig) devleti

Köken
Bakan kökenli olan frigler anadolu’ya boğazlar yoluyla geldi.mö 8. Yüzyılın ikinci yarısında midas ile en parlak dönem yaşadılar.balkanlardaki adları brigler’dir.

Antik kaynaklar
Asur kaynaklarında müşkili mita’dan bahsedilir.müşkilerin de frig olduğu kabul edilir.heredot, strapon ve stefanos byzantinos frigleri avrupalı kabul eder.

Sınırlar
Frigler orta anadolu’ya hakim olup doğuda kapadokya ve galatia; güneyde lykaonia, pisida, kabalis, milyas ve kibyratis; kabalis, milyas ve kibyratis; batıda mysia, lydia, karia; kuzeyde de bithynia ve paphlagonia bolgeleriyle komsudur.

Tarihçe
• frigler, mö 2. Bin yılın sonlarına doğru orta anadolu’ya geldiler.mö 9. Yüzyılda gordion’u güçlü bir kale haline getirdiler ve mö 8. Yüzyılın ortalarında gordion merkezli devleti kurdular.ilk olarak mö 750’den sonra güçlü bir krallık oldular.ilk kral gordios’dur.midas onun oğludur.
• midas döneminde düşman assurlar ile barış yapıldı.sonrasında midas, kyme prensesi ile evlenerek batı ile iyi ilişkiler kurdu.döneminde ege denizinden kızılırmak’ın ötesine kadar sınırları genişletti.
• mö 7. Yüzyıl başlarında göçebe kimmerler’in akınıyla gordion işgal edildi ve frigler çöktü ama yıkılmadı.gordion frig kültürüyle büyüdü ancak başkent değildi artık.
• gordion sonrasında lidya ve pers egemenliğine girdi.mö 600’lerde lydia devleti’ne bağlandı.mö 547/46-333’lerde akhamenid’lerin elinde kaldı.

b. iskender dönemi ve sonrası
mö 333’lerde b.iskender’in gordion’u fethetti ve buradaki kördüğümü kılıcıyla çözerek efsaneyi yerine getirdi.iskender öldükten sonra gordion, makedon generalleri arasında el değiştirdi;
- antigonos
- lysimakhos (mö 301, ipsos savaşı)
- seleukos’lar (mö 281, kurupedion savası)
- mö 277 yılında galatlar’ın istilasıyla bolge galatia adını aldı.
- mö 228’de batısı bergama kralı ı. Attalos’un denetimine girdi
- mö 188’de apameia barısından sonra romalılar tarafından bergama krallığı’nın denetimi altına bırakıldı.
- bölge bergama kralı ııı. Attalos’un mö 133 yılında ölumunden sonra pontos
Kralı v. Mitridates ile bithynia kralı ıı. Nikomedes arasında paylaşıldı.
- mö 116 yılında ise roma’nın asia eyaleti sınırları icine alındı.
- mö 88’de pontos kralı vı. Mitridates tarafından ele geçirildi ancak tekrar roma’ya bağlandı.

Frig kentleri
1) Gordion
• sangarios nehrinin doğu kıyısında kuruldu.mö ııı. Binyılın ortalarından itibaren yerlesime açılan gordion’a mö 1000’lerde gelen frigler, mö 8. Yuzyılın ilk yarısında kurdukları devletin baskentini gordionyaptılar.
• şehri çevreleyen surların girişi 9 metrelik anıtsal bir kapıydı.şehir merkezinde birçok megaron olup en büyüğü midas’ın kabul salonudur.
2) Ankyra (ankara)
• hacıbayram camii cevresindeki kalıntılar ve tümülüs mezarlar, frig dönemine aittir.
• şehre dağılmış frig asillerine ait 20 kadar tümülüs vardır.
3) Pessinous (ballıhisar)
• master dindymene adlı baş tanrıçanın şehri olan dinî merkezdir.şehirde tanrıça ile sevgililisi attis adına törenler yapılırdı.şehir ayırca güneş tanrısı sabazios ve ay tanrısı manes’e de ev sahipliği yapıyordu.
• roma döneminde şehirde bir tapınak inşaa edildi.(imparator tiberius ms 32)

Tümülüsler
• soylu ve zenginler için kayaya oyulan yada tümülüs adlı tepeciklerin altına yapılan mezarlardır.
• ilk dönemde cenazeler yakılmadan, mö 7. Yüzyıl sonlarından itibaren ise yakılarak gömüldü.
• tümülüsler, 3-50 metre yüksekliğinde olup gordion haricinde afyon, eskişehir ve ankara’da bulundu.(anıtkabir ve orman çiftliği içerisinde)
• kaya anıtları çoğunlukla afyon-eskişehir arasındaki bölgelerdir.(volkan tüfü yumuşak kayalar nedeniyle)

Din
• çok tanrılı; güneş tanrısı sabazios, ay tanrısı men, tanrıça matar kubile (büyük ana), bereket tanrıçası kibele
• kayalıklar kutsal alanlardır; göynüş vadisi (afyon), bakşeyiş (eskişehir), yazılıkaya “midas mezarı” (eskişehir), pessinus – sivrihisar (en büyük tapınma yeri)

Ekonomi
• tarım ve hayvancılık, kerestecilik, kuyumculuk, kaya mimarisi, maden işlemeciliği, seramik sanatı
• gelişmiş ahşap mobilya, dericilik ve çanak çömlek endüstrisi
• en gelişmiş sanayi yüncülük ve dokumacılık
• ünlü geometrik bezemeli kilimler, üzüm ve şarap üretimi, su kanalları

Dil ve alfabe
• hint avrupa kökenli dil
• fenike kökenli alfabe; 5 ünlü 15 ünsüz toplam 20 harf

Dünya kupasını cazip kılan nedir ?

4 yılda bir oynanıyor olması.

Yani çok sık oynansa bu kadar keyifli olmaz.

Peki neden bunu söyleme gereği hissettim? Çünkü avrupa süper ligini kuracağız her hafta büyük maç olacak, her hafta üst seviye takımların maçları izlenecek, gençler maç izlemiyor falan filan diyen Perez ve o kulüplerin temsilcilerinin anlayamadığı şey şu, hemen her gün maç var ve insanlar artık takip edemiyor, zaferlerin, hüzünlerin keyfini çıkartacak vakit bulamadan yeni maç karşısına çıkıyor, haliyle çabuk tüketiliyor.

Maç sayısının azalması gerekir, artması değil.

Işte dünya kupası bu sebeple çok daha fazla seviliyor, çünkü arzı az, arzın az olması talebi arttırıyor.

Bu arada takım sayısı arttırmaya çalışan FİFA yanlış yapıyor.